Stichting Bulamu Oeganda reis september - oktober 2018
16 Oktober 2018 - Mzungu WhatsUp?!
Saved by Grace
Mzungu Whatsap klinkt het uit diverse kelen terwijl ik stilsta. We komen net terug uit Namugongo en hebben heel de Northern Bypass gehad. Na Nansena slaan we de stikdrukke bocht om, waar al het verkeer uit West Kampala, het verkeer uit het westen richting Nansena en al het verkeer van de Kampala – Entebbe Expressway zich verzamelt om zich tweebaans een weg te banen in een chaotische mierenhoop. Na net de bocht geslecht te hebben wordt het dashboard net zo zwart als de ontluikende nacht om de auto heen. Een groot deel van de auto’s draagt nog geen licht, evenals de krioelende brommers, het enige waarvan nog een beetje gloed afkomt is mijn bleke gelaat. In een achteraf ongelooflijke rust zeg ik tegen Jolanda: : He, het dashboard wordt zwart, waarop zij net zo rustig antwoordt – We weten gelukkig waar het aan ligt.
Ik wring met door een half open portier, knal de motorkap open en wring even aan de accudraden. Om me heen klinken de kreten en toeters en wriemelt het verkeer zich verder. Jolanda klopt op het raam, in de auto branden alle lampjes. Ik schiet naar binnen, gooi het accudeksel op haar schoot en we zijn weer op weg. Ongeschonden. Weer gelukt om heelhuids thuis te komen. Altijd weer een wonder.
Het is dinsdag. Volgende week dinsdag zijn we weer thuis maar vandaag maken we er weer een mooie dag van. We gaan naar PRIUG. Een Oegandees initiatief voor permacultuur.
Weet je niet wat dat is? Ik wist het ook niet totdat we de film Back to Eden hebben gekeken en toen ik die film zag dacht ik bij mezelf: OK, dus gewoon hoe Oegandezen het altijd doen. Je kwakt wat zaad in de grond, mengt bonen met aardappels en Mango, tussendoor nog wat bananen en je krijgt een ongeorganiseerde moestuin waar mijn opa zich twee keer voor in zijn graf zou omdraaien en waar je met een modern woord de term Permacultuur aan hangt.
Daar hoeven we niet voor Oeganda want hier doen ze dat al jaren. Vandaag leer ik dat het deels ook zo is – maar dan toch ff anders. Er zit een plan achter. Nu ik het gezien heb vraag ik me dan weer af of we met al onze vooruitgang in Nederland dit wellicht vergeten zijn.
Het is mooi, leerzaam en dit wil ik ook. Permacultuur.
We ontmoeten Mr Bakka Edward, CEO van PRIUG, op Masaka road; anderhalf uur rijden vanaf ons hotel. Izaak, Erik-Jan en John Ntaabazi zitten achterin de auto en het is net een gezellig schoolreisje. In zijn afgejakkerde Toyota Corolla schiet Mr Bakka voor ons uit de binnenlanden van Mitiala Maria in, waar ik hem met enige moeite kan volgen en blij ben dat de grond inmiddels opgedroogd is. Het is hier schitterend en na een kilometer of vier inland vinden we de bordjes met PRIUG naast velden met koffie en de meest uiteenlopende bomen. Een rondgang over 80 acers land doe je niet even – we worden meegenomen naar visvijvers, tussen de koeien en schattige inheemse schapen door, door het moeras, naar de biogasinstallatie en overal waar we staan moeten we op onze voeten letten of we niet in een stroom killer ants staan – grote rode mieren bewaken hier op zeer veel plaatsen de wegennetten die van akker naar akker getrokken zijn. Deze jongens (of meiden) kunnen erbarmelijk bijten en gelukkig lukt het ons om buiten hun kaken te blijven. Met de sokken om de broekspijpen lopen we als een stel groentjes door het landschap waarover gelukkig geen zon schijnt maar de temperatuur wel boven de dertig graden loopt. Het zweet zwalkt van m’n lijf af en iedere keer weer is er een ander paadje naar een ander stukje land met weer andere soorten akkerbouw of veeteelt. Ik moet echt iets aan mijn conditie gaan doen. De jongens vermaken zich met verse Guave en ander fruit, vermoeidheid schijnt hen niet te deren en ook de directeur niet die ons aan het eind van de rondleiding, begeleid door diverse studenten van het Sky Project (gesubsidieerde training door de Nederlandse overheid), vraagt of we nog energie over hebben om een permacultuur koffieplantage te bezoeken aan het andere eind van het land.
Gelukkig doen we dit met de auto – hoewel – ik probeer hem bij te houden – Mr.RawPusher – ik ontvang leidzaam het terechte commentaar van Jolanda, als regelrechte rouwdouwer pers ik de auto net als onze voorganger door het steeds smaller wordende pad door het landschap. Zie het voor je alsof je in een willekeurig bos rijdt, maar dan niet over het zandpad, dat we al even hebben verlaten, maar tussen de bomen door. De stammen staan net 2 meter uit elkaar en met een 1.95 brede auto gaat dat net totdat we aan twee kanten overstekende gewassen tegenkomen waar de Corrolla zich zonder slag of stoot doorheen gewrongen heeft. Ik hoor de takken tegen de zijkant schrapen en waar ik al zeer ontevreden was over het DIRTY op de motorkap, moet de zijkant er nu ook aan geloven – maar terug kunnen we ook niet. Dit is niet gedramatiseerd – hier geeft men niet om alles dat voor ons waarde heeft. Een auto heb je om je mee te verplaatsen, als er schrappen op zitten is hij goed gebruikt en als het te gek wordt dan verf je m gewoon over. Relativeren Rene en gewoon doorgaan. Hier haal je in ieder geval alles uit een 4-wheel drive en menigeen legt in Nederland een hoop geld neer om deze ervaring mee te mogen maken. Het ritje levert voor mij niet zo veel extra’s op. Opnieuw koffie waarbij ik zelf veel meer zou planten, heel veel bonen en wel een mooi verhaal over de white ants (vliegende mieren) die hier exact drie uur ’s nachts, over enkele weken op een bepaalde dag uit de termietenheuvels te voorschijn komen en dan gevangen worden bij het licht van een klein vuurtje en dienen als smakelijke hap voor diegenen die ze gevangen hebben. Brrr...net zo grappig als de felgekleurde spin die we hier vinden, haar kleuren vuriger nog dan het gif dat waarschijnlijk in haar slagtanden huist, de slangen die hier in veelvoud voor moeten komen en het vlot, gebouwd door Amerikanen die graag in de wildernis willen kamperen. Echt, ik ben hier te oud voor geworden – maar hoe gaaf is het om straks daadwerkelijk zo’n stuk grond te bezitten.
Terug bij het trainingscentrum, waar uitgelegd wordt hoe sustainable dit bedrijf werkt (duurzaamheid is in Oeganda beter ingeburgerd dan in het Nederlandse bedrijfsleven), waar we de biogasinstallatie bekijken en horen hoe hier een oeroude bron beschermd wordt, evenals de oorspronkelijke Oegandese bomen, aanschouwen we een prachtig staaltje van echte permacultuur. Een boom vol met besjes, die vlinders aantrekt, die vervolgens de omgeving bestuiven en haar eieren in deze boom legt, waarbij de rupsen deze boom kaalvreten en waarbij vervolgens ingestrengelde lianen en andere planten weer profijt hebben van deze gastheer en zelfs de knollen en wortels van deze boom weer iets doen met de cashewnoten en de tabaksplanten, die de slangen op een afstand houden...het duizelt mij, wat gaaf dat we mensen hebben ontmoet die dit in de praktijk gaan brengen. Mooi dat wij dit mogen gaan organiseren.
Als we Erik Jan en Izaak afzetten in Namugongo, de regio waar we een aantal maanden gewoond hebben, zet ik Jolanda af bij Maries, een ons bekend restaurant, waarna ik de auto aflever bij de naastgeleven all-in-one wasstraat. Bobs carwash maar dan met de hand. Na 3 uur ! ! poetsen en schrobben is alles wat aan de auto zit gewassen en opgepoetst, inclusief de motor. De krassen zijn weg en daar zijn we heel blij mee. Bijna thuis valt de motor uit. Dit hebben we gelukkig nog niet meegemaakt en het gebeurt op een heel ongelukkig moment. We weten wel hoe het komt. Toen we uit de bergen bij Sipi falls kwamen en in Mbale overnacht hadden gaf de auto nog net toe dat we m een meter verplaatsten om iets uit de kofferbak te halen, toen we een uur later weg wilden rijden deed het hele dashboard en de deurvergrendeling het niet meer. De startmotor deed het prima dus met al mijn analytische kennis lag het voor mij niet aan de accu; al deze kennis werd teniet gedaan door iemand van het hotel die even morrelde aan de accukabels (die op de klemmen gewoon los zaten), instapte en startte. Hmmm... Gelukkig opgelost en de dagen daarna merken we nog 2 keer dat er toch een draadbreuk of iets dergelijks is die ervoor zorgt dat af en toe de spanning weg valt en zeker nu de motor mee is gewassen hebben we hier last van. Morgen maar ff kijken of we hier nog iets mee gaan doen of de komende dagen uitzingen. Dit is Oeganda – je leert ermee leven en ik ben blij dat ik een stoere en rechtvaardige vrouw naast me heb, samen kunnen we alles aan.
