Stichting Bulamu Oeganda reis - april 2021
Uncommon people part 1 - reisblog 1 - 7 April 2021
20210704 ASS (Autisme Spectrum Stoornis).
Het enige stempeltje waar ik van houd is het stempeltje van Stichting Bulamu. Dat opent namelijk deuren. In 2012 hebben we besloten om door Henry een stempel te laten maken met het logo van de stichting – en zoals alles wat Henry maakt, is ook dit weer een mooi voorbeeld van vakwerk. Het stempel heeft voor ons al aardig wat deuren geopend en tijd en geld bespaard, want ieder officieel document, dat terug moet of ingediend moet worden bij de overheid, krijgt van ons een ferm paars stempel – Stichting Bulamu Authorised met een paar ferme handtekeningen erdoor en dan is het officieel genoeg voor een land waar stempels nog altijd de dienst uitmaken.
Maar dat is niet het stempel waar ik vandaag aan moest denken. Wel de persoon en de familie. Na een dag noeste schoonmaakarbeid en een indrukmakend gesprek met Bongo (waar ik in een andere blog over zal schrijven) stuiven we door de files naar de shop van Henry. Henry Lluja Kiryowa. Bulamu Art. Over hem heb ik al veel geschreven. Sinds 2010 is een vriendschap en een samenwerking ontstaan die niet meer over gaat. We zoeken bronnen van werk voor Henry en zijn familie en als we zelf, of voor de stichting, drukwerk nodig hebben dan gaat dat altijd via hem.
Menigeen van jullie heeft al eens de kaartjes van Henry afgenomen – en dat kan ook nu weer – 10 stuks voor 5 euro en omdat jullie er in 2018 en 2019 zo veel kochten konden we toch bijdragen in de schoolkosten van zijn kinderen. Ook dank aan Frits en Thea Kruizinga die met hun Stichting Hoop voor Oeganda dit project adopteerden en groter maakten.
Vandaag heel even aandacht voor Eva – PowerWoman de zus van Henry. Eva is ietwat onderbelicht gebleven in de afgelopen jaren en dan ook wel onterecht want zij is zichtbaar een drijvende kracht in de business. Waar Henry al jaren struggelt om te groeien en altijd op zoek is naar mogelijkheden, houdt Eva vast aan haar skills. Super enthousiast, goedlachs en altijd in voor een praatje, een grapje en een plekje in haar shop, want zij heeft inmiddels de voorkant van de winkel van Henry overgenomen. Hier komt het materiaal vandaan dat ook al in menig Nederlandse huiskamer te vinden is. Patchwork. Afrikaanse tassen, jurken, ovenwanten en deze dagen : mondkapjes!. Dus wil jij ook een patchwork mondkapje, stuur dan een mailtje, dan maken we een aantal foto’s en laten we deze door Eva maken.
De derde bij ons bekende telg uit deze familie is Mark – en daar gaat de inleiding van dit verhaal over. Ik moest even gniffelen want de afkorting van de term Autisme Spectrum Stoornis is in het Engels niet echt een verbetering voor mensen met een andere manier van denken en reageren dan de gemiddelde wereldbewoner. Mark, Henry en Eva vormen een artistieke driehoek met drie verschillende omgangsvormen. Eva, open en direct, Henry enigszins terughoudend, vaak in gedachten en super creatief en Marc, wegkijkend, samenvattend, herhalend en terugkomend op ieder detail en constant visualiserend. En alles is goed en aan ons om mee om te gaan….
… en dat leverde weer geweldige momenten op.
Zie het even voor je. Je huurt als Nederlander een huis met in totaal 14 ramen / raampartijen – ja het is relatief groot en ja, dat levert dus ook uitdagingen op, want hier heerst nog altijd Malaria. Malaria krijg je door gestoken te worden door een met Malaria geïnfecteerde mug en om dat te voorkomen slaap je onder een klamboe – maar dat wil je niet – en als je zo vaak in Afrika komt slik je ook geen anti-malaria pillen – dus wij willen horren. Maar dan wel voor ieder raam want in Oeganda worden de raampartijen ongeveer op maat in de raamkozijnen gemetseld dus ook met dichte ramen komen muggen gewoon tussen het metaal en de steen door naar binnen. En als het geen muggen zijn, dan zijn het wel mieren of miertjes of flying ants of kakkerlakken van een centimeter of 8 – dus horren. Ik zie in mijn gedachten al een aantal lezers de keuze beamen – maar in dit land heb je geen gamma of iets dergelijks dus zoek je bijvoorbeeld een kunstenaar die zich heeft toegelegd op het maken van lijsten (fotolijsten) en dan komen we gelukkig en logischerwijze weer uit bij Henry (Bulamu Art and Bulamu Frame).
Bij Henry zitten we even te wachten totdat hij terug komt. Druk werk zoekend en wij maken graag het grapje dat, terwijl hij werk aan het zoeken is, het werk gewoon in zijn zaak zat te wachten. We zien ook Mark weer. Goed je weer te zien Mark – zeker 7 jaar geleden (in 2013 heeft Mark al onze meubels gemaakt) – No Mister Rene – its only 4 years – 2016, 2015, 2014, hij wendt zijn ogen af, schuifelt weg naar een stoel tegenover ons en zo zitten we gezellig met z’n vieren aan een gave nieuwe tafel in de werkplaats van Henry. Punctueel is de afspraak om 5 uur uitgevoerd. Mark en Henry aanwezig en vol verwachting. Het project is uiteraard omvangrijk. Jolanda en ik hebben gedacht om per raam een passend frame te maken en dat te benieten met gaas en in de sponningen van de ramen te schuiven. Klinkt simpel. Ik heb een plattegrond gemaakt van het huis en daarin exact uitgerekend hoeveel vierkante meter gaas er nodig is en hoeveel meter hout. Dat roept de eerste vraagtekens op. Hoe heb je dat dan uitgerekend hoeveel meter hout? Een uitleg van een oppervlak berekening en een omtrekberekening zorgt voor vulling van het eerste half uur. Mark komt een beetje los. Probeert tussen de berekeningen en uitleg door de juiste aanspreekvorm voor Jolanda te vinden, detailleert vervolgens de gaasuitvoering van de horren en wil alle foto’s die we laten zien ook naar de telefoon van Henry gestuurd hebben. De ideeen lijken een eigen leven te leiden en over de tafel heen te zeilen.
We nemen de tijd.
Eerlijk gezegd vind ik het heerlijk. Weet je, ik kan er gewoonlijk slecht tegen dat er mensen zijn die niet begrijpen en ook niet de moeite nemen om te luisteren of wel te begrijpen maar dit is een ander level; een hoger level; een level dat ik niet kan begrijpen en waar ik onwijs nieuwsgierig over ben. Hoe werkt dit in hun hoofd, hoe krijgen ze de informatie geordend, gerangschikt en zodanig op een rijtje dat het resultaat een feilloos is. Ik trek me een beetje terug. De informatie die gegeven is, is meer dan genoeg voor dit project – en we hebben nog zeker 10 items die we ook willen laten maken. Mark breekt in bij Henry, Henry vraagt door aan ons en ineens, begint Mark vragen aan ons te stellen. Hij heeft de aanspreekvorm voor Jolanda gevonden, is zichtbaar opgelucht daarover, blijft humble en is ineens super happy. Hij heeft ook ineens door hoe het zit met de horren, gaat over in Luganda en bespreekt super enthousiast met Henry dat hij weet wat het is, dat hij eerst bij ons wil komen kijken, dat hij daarna naar de constructiemarkt gaat en voorbeelden gaat halen en dan ….
Wauw – na meer dan een uur zie ik een moment om de horren voor nu te sluiten. Mannen, dit is niet alles – we hebben er belang bij dat er een bed getimmerd wordt. Maar ook als 1 van de 3 prio’s een picnick tafel. Je had ze moeten zien – ik heb nog nooit 2 Oegandezen zo zien lachen en toch beleefd hun lach zien inhouden. We vragen of dit mogelijk is en dat is het natuurlijk maar uiteindelijk, als Jolanda een voorbeeld van een modieuze picnicktafel laat zien met vierkante vormen (dus niet zo 1 met gekruisde poten en vaste bankjes) komt het hoge woord van Mark er uit. “maar waarom niet op deze manier” – en waarom vind je deze beter Mark, is die andere niet mogelijk? “jawel – maar deze is meer …. Elegant. Cultuur – voor ons is dit allemaal nog steeds vreemd. In een land waar de bankstellen allemaal hetzelfde zijn en buiten in de regen staan te verpieteren, de iets rijkere Oegandees koloniale meubels heeft met goud en alles hetzelfde lijkt te zijn, zijn vernieuwingen “niet elegant” en daarom eigenlijk “not done” en een blamage om te maken ?
Voor het 1 na laatste meubelstuk leggen we Jolanda’s idee van een tweepersoons bed uit en krijgen een discussie over de manier waarop het matras in de “box” moet vallen – “hahahah – daar gaan we weer” – en Henry heeft deze volledig gevisualiseerd. Nu begint het gesprek tussen twee broers die elkaar al jaren kennen. Henry tekent in een paar seconden in een schets exact het bed dat Jolanda in gedachten heeft en helpt Mark om het plaatje rond te krijgen. Het is half 7. We zitten in de meest westelijke hoek van Kampala en moeten naar het oosten. We hebben nog niet gegeten. Bongo, onze housekeeper is bij ons en blijft bij ons slapen omdat hij morgen het witgoed van de supermarkt naar het huis begeleidt en de avondklok gaat bijna in. Dus – nog snel mijn bureau regelen – Henry, ik wil exact dezelfde tafel als deze waar we nu aan zitten, maar dan 1.80 bij 80 bij 80. Zo moet je dat aanpakken – dit concept is al een keer gemaakt, staat voor ons en hoeft alleen nog maar gekopieerd te worden – de Chinese invloed is inmiddels diep in de Oegandese cultuur ingebed.
Tunadam Friday (tot vrijdag)– de afspraak staat vast, vrijdag komen Mark en Henry om te meten en te visualiseren – en op de vraag aan Mark of hij het druk heeft en dit voor ons kan doen is het antwoord “We are loaded – (we zijn bijna overboekt) – maar natuurlijk gaan we dit voor ons doen. Wat een heerlijk land.
Mark, Henry en Eva – we houden van jullie – Just the way you are!
